Studiekosten niet meer te verhalen op werknemer
Studiekosten kunnen vanaf 1 augustus 2022 niet meer worden verhaald op de werknemer. Hierdoor komt in bijna alle gevallen een einde aan de studiekostenovereenkomst. Het is de bedoeling dat op die datum in werking treedt de Wet implementatie EU-richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden.
Een van de zaken die deze wet regelt is dat een werkgever de studiekosten van de werknemer niet meer op die werknemer mag verhalen. Uitzondering zijn studiekosten rondom beroepskwalificaties. En ook kosten voor opleidingen die buiten de functie liggen. Bestaande studiekostenovereenkomsten blijven tot die datum geldig, maar op 1 augustus a.s. zijn ze nietig.
Hoe worden studiekosten verhaald?
Studiekosten worden op de werknemer verhaald door door de afspraken vast te leggen in een overeenkomst. een zogenaamde studiekostenovereenkomst. De werknemer verplicht zich hierin een (deel van) de opleidingskosten die de werkgever heeft voorgeschoten in termijnen aan de werkgever terug te betalen, wanneer de werknemer vertrekt bij het bedrijf binnen een bepaalde termijn na het behalen van het diploma. Dergelijke afspraken tussen werkgever en werknemer zijn tot nu toe vrij gebruikelijk. De terugbetaling van studiekosten is niet in de wet geregeld. Bij de studiekostenovereenkomst spelen redelijkheid en billijkheid en āgoed werkgeverschapā een rol.
Eisen aan terugbetaling studiekosten
Zoals gezegd is de terugbetaling van studiekosten niet in de wet geregeld. Wel zijn in de jurisprudentie de volgende voorwaarden ontwikkeld:
De afspraak moet duidelijk zijn voor werknemer en daarom op schrift staan;
De periode waarin de werkgever geacht wordt voordeel te hebben van de door werknemer gevolgde opleiding is erin bepaald;
De kosten van de opleiding en wanneer die studiekosten terugbetaald moeten worden, moeten duidelijk vermeld staan;
De terugbetalingsverplichting kent een zogenaamde āglijdende schaalā. Binnen de periode dat werkgever voordeel heeft van de opleiding dient werknemer een evenredig deel van de studiekosten terug te betalen. De werknemer die later of na die termijn vertrekt hoeft niets meer terug te betalen.
Europese richtlijn Transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden
DeĀ Europese richtlijn Transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaardenĀ heeft als doel arbeidsvoorwaarden binnen de hele Europese Unie voor werknemers te verbeteren. Ten aanzien van scholing is hierin opgenomen dat wanneer de werkgever op grond van het Unierecht of het nationale recht of CAO verplicht is zijn werknemers een opleiding te verstrekken om het werk waarvoor zij zijn aangeworven uit te voeren, deze opleiding kosteloos wordt aangeboden aan de werknemers, als arbeidstijd wordt beschouwd en, indien mogelijk, plaatsvindt tijdens de werkuren. Uitgezonderd van deze verplichting zijn beroepsopleidingen of opleidingen die werknemers verplicht moeten volgen voor het verkrijgen, behouden of vernieuwen van een beroepskwalificatie. Alle lidstaten, waaronder Nederland, moeten deze richtlijn uiterlijk op 1 augustus 2022 in hun nationale wetgeving invoeren.
Wettelijke regeling in Nederland
Om te voldoen aan deze Europese richtlijn heeft Nederland op 12 november 2021 hetĀ Wetsvoorstel implementatie EU-richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaardenĀ opgesteld. Die wet zal op 1 augustus a.s. in werking treden. Op dit moment is in de wet een algemeen artikel over scholing opgenomen, te weten artikelĀ 7:611a BW. In dit artikel staat nu kort gezegd:Ā Dat een werkgever de werknemer in staat moet stellen scholing te volgen, die noodzakelijk is voor de uitoefening van de functie. Dit wetsartikel wordt aangevuld met nieuwe bepalingen. Vanaf 1 augustus a.s. wordt daaraan onder andere toegevoegd, dat die scholing kosteloos is, beschouwd wordt als arbeidstijd en indien mogelijk tijdens werktijd dient plaats te vinden. EenĀ beding waarbij de werkgever de kosten van de opleiding op de werknemer verhaalt is nietig. Met andere woorden: De studiekosten komen in beginsel geheel voor rekening van de werkgever.
Kosteloos
De werkgever mag de studiekosten van de door de werknemer te volgen opleiding niet langer verhalen op de werknemer. Uitgezonderd zijn de studiekosten voor het verkrijgen, behouden of vernieuwen van beroepskwalificaties. Ook dit weer beperkt, namelijk de studiekosten voor opleidingen gericht opĀ beroepskwalificaties zoals die te vinden zijn op deĀ lijst gereglementeerde beroepen. Dit betekent in de meeste gevallen dat de studiekosten niet meer op de werknemer verhaald kunnen worden via een studiekostenovereenkomst.
Studietijd = arbeidstijd
Deze regel betekent dat studietijd in beginsel te āverlonenā arbeidstijd is. Dat kan betekenen dat een werknemer voor studietijd bovenop de werktijden recht op uitbetaling van overuren heeft. Veel werkgevers gebruiken urenregistratiesystemen. Iedere werkgever doet er goed aan te zorgen voor een duidelijke registratie van de werkuren inclusief de studie-uren (maak een nummer waarop studie-uren worden geregistreerd). Werkgever dient er tevens op te letten dat de studerende werknemer niet meer uren werkt Ć©n studeert dan de voor die werknemer gebruikelijke overeengekomen arbeidsuren per week. Het risico voor het uitbetalen van overuren heeft werkgever. Werkgever moet de gewerkte uren, zowel de werkuren als de studie-uren gezamenlijk kunnen aantonen. Dit kan ook gelden voor werknemers waarvoor het loon inclusief overuren is bepaald. Onder dat overwerk valt immers veelal slechts incidenteel overwerk en geen structureel overwerk. Dan spelen redelijkheid en billijkheid, alsook āgoed werkgeverschapā weer een grote rol.
Tijdens werktijd
De werknemer dient in de gelegenheid te worden gesteld de opleiding tijdens de gebruikelijke arbeidstijd te volgen. Dit betekent dat de werkgever gehouden is om de noodzakelijke maatregelen van organisatorische aard te treffen, zodat werknemer zijn studieactiviteiten daadwerkelijk tijdens werktijd kan verrichten. Uit deĀ jurisprudentieĀ is duidelijk dat een werkgever niet aan die verplichting voor scholing tijdens werktijd voldoet, wanneer hij enkel inlogcodes voor de opleiding aan werknemer ter beschikking stelt. Maar de werknemer vervolgens tijdens werktijd zodanig belast dat deze de studie niet tijdens werktijd kan volgen. Wanneer de werknemer de betreffende opleiding dan niet haalt en de werkgever de arbeidsovereenkomst om die reden wil ontbinden, wordt die ontbinding afgewezen.
Belang werkgever
Werkgevers doen er goed aan te onderzoeken of in hun onderneming studiekosten worden verhaald op de werknemer. Studiekostenovereenkomsten worden immers nietig. Ook het opzetten van een goed registratie systeem voor studie-uren is van belang. Let tevens op dat werkuren en studie-uren gezamenlijk niet de gebruikelijke arbeidsuren van die werknemer overschrijden.
Belang werknemer
Studiekosten mogen na 1 augustus a.s. niet meer aan de werkgever worden terugbetaald. De werkgever mag vanaf die datum dus ook geen studiekosten meer metĀ het loon verrekenen. Doet de werkgever dit wel, wijs dan op de nieuwe wetgeving. Eindigt de arbeidsovereenkomst voor 1 augustus a.s. dan zal de werknemer de studiekosten nog wel moeten terugbetalen. De einddatum van de arbeidsovereenkomst is hiervoor bepalend.
Conclusie:
Heeft u vragen over studiekosten en of u wel of niet een overeenkomst mag sluiten waarin studiekosten toch nog verhaald worden, of heeft uw werkgever onterecht nog studiekosten ingehouden na 1 augustus a.s., neem dan contact op met de advocaten arbeidsrecht bij Advocaten van Waerde: telefoon 033 820 0388 of e-mail:Ā info@advocaten-van-waerde.nl.